Neuroarchitektura

1 lipca, 2021

Czym jest neuroarchitektura?

W dzisiejszych czasach gdy tempo życia rośnie i coraz częściej mówi się o nieuniknionym przebodźcowaniu, bardzo duże znaczenie zyskują środki, którymi możemy zniwelować codzienny stres i zneutralizować działanie świata zewnętrznego.
Jednym z takich narzędzi jest design, a dokładniej jego rozwijająca się dziedzina zwana neuroarchitekturą.

Zanim rozpoczęła się pandemia koronawirusa ludzie w społeczeństwach rozwiniętych materialnie, spędzali 90% czasu w środowisku zabudowanym.(1)
Obecnie spędzamy go w zamknięciu jeszcze więcej. Nasze otoczenie wpływa na samopoczucie, może więc kształtować zachowania, sprzyjać relaksacji, ułatwiać wyciszenie.

Neuroarchitektura jest dość młodą nauką, polega na połączeniu wiedzy neurologów i architektów w drodze do stworzenia w budynku i przestrzeni optymalnych warunków do przebywania człowieka.
Mamy dziś wiedzę na temat tego, że określone cechy przestrzeni, w której się znajdujemy wpływaja na nasze emocje, a więc i reakcje i zachowania, długofalowo ma to wpływ na biochemię organizmu i hormony. Idąc dalej, na nasze zdrowie i całe nasze życie.

Niesamowite jest to, jakim narzędziem jest neuroarchitektura i jak odpowiednio budowana przestrzeń może wpływać na samopoczucie i poprawę stanu psychicznego jednostki i całych społeczeństw.

Hałas, brak przestrzeni i terenów zielonych, przeludnienie, zanieczyszczenie, przyczyniają się do powstawania chorób cywilizacyjnych.
Wiedza o człowieku i naturze, jako jego pierwotnym środowisku jest bardzo ważna w tym procesie. Istnieją badania odnośnie wpływu cech przestrzeni na samopoczucie. Stymulują one odpowiednie zmysły. Są to m.in. :

– Owalne formy zaokrąglenia kontra szpiczaste elementy, kąty ostre. (wzrok)
– odpowiednie oświetlenie. (wzrok)
– kolor wnętrza (kolory wpływają na nastrój). (wzrok)
– temperatura powietrza. (dotyk/ czucie)
– obecność zieleni we wnętrzu. (wzrok)
– zapachy
– dzwięki (słuch)
– faktura/ miękkość materiałów z których zbudowane jest wnętrze. (dotyk)

Jednak nie każdy odbiorca przestrzeni, jest w stanie określić i wyrazić werbalnie jak przestrzeń na niego oddziałuje (mowa tu np. o małych dzieciach, lub osobach autystycznych, dla których przestrzeń, w której przebywają jest tym ważniejsza, bo może stymulować ich rozwój psychiczny, umysłowy czy ruchowy). Część bodźców z otoczenia odbieramy także nieświadomie, być może nie wiedząc, że nastrój lub np. łatwość skupienia mogą być warunkowane przez te konkretne cechy pomieszczenia.

Do poznania dogłębnego wpływu otoczenia na mózg wykorzystuje się między innymi mapowanie mózgu.

Na łamach czasopisma Sience, opisano wyniki pracy naukowców, którzy opracowali trójwymiarową mapę mózgu i przeprowadzili symulację jego pracy. (2) Mapowanie mózgu daje naukowcom wiedzę na temat chorób, wspomaga ich badanie i leczenie.

Może nam dać to informacje na temat reakcji mózgu na konkretne cechy przestrzeni. Wiedza ta może przyczynić się do kreowania architektury stymulującej pozytywne reakcje organizmu, jak zadowolenie czy sprzyjać szybszej rekonwalescencji po chorobie.

W 2020 roku zostały opublikowane wyniki badań przeprowadzonych przez Alexandra Coburn’a, który badał wpływ przestrzeni na reakcję odbiorcy.

800 przebadanych przywiązywało w przestrzeni, która zobaczyli wagę do trzech cech:
Spójności (harmonii i uporządkowania przestrzeni), fascynacji (zaciekawienie wnętrzem i jego bogactwem) i swojskości (komfort i przytulność) (3)

Głęboko wierzę w to, że architektura przyszłości będzie w coraz większej mierze bazować na połączeniu współpracy neurologów i architektów, w tworzeniu nowej, pro-ludzkiej przestrzeni mikro i makro.

Ważną kwestią na temat odskoczni od stresu (wynikającej z pędu i życia w zurbanizowanych strukturach) i „resetowania” mózgu, poza kreowaniem odpowiedniej przestrzeni jest przede wszystkim kontakt z naturą.